Sirkadyen Ritim ve Beslenme (Circadian Rhytm) ; Kelime anlamı olarak latincede circa = yaklaşık, dies = gün anlamına gelmektedir. Biyolojik ritimlerden birini oluşturan ve aşağı-yukarı bir gün süren ritimlerdir. Genel tabir itibariyle dünyanın 24 saat boyunca tam bir eksende dönüşü durumunda insanlar üzerindeki fizyolojik etkiler olarak tanımlanır. Buna ek olarak davranışşal ritimlerinde bir gün içerisinde ki hareketleri olarak da eklenebilir.
Beynimizin hipotalamus denilen kısmında bu ritmin başlama ve sonlanma döngüleri ile davranışsal ritimlerin oluşması için ana zamanlayıcı suprakiazmatik nukleus [suprachiasmatic nucleus (SCN) ] bulunur. SCN, zaman verici sinyaller değerlendirilerek senkronize edilmektedir ve SCN icin en onemli zamanlayıcı (zeitgeber) ışıktır. Retinadaki özelleşmiş ganglion hucrelerinden ışık sinyali alınarak SCN’ye getirilmekte ve burada yorumlanmaktadır.
Peki konumuza dönecek olursak Sirkadyen ritim ve Beslenme ilişkişi nedir ? Önemi nedir ? Ne kadar etkilidir ? Bu konulara gelin bir göz atalım!!!
Sirkadyen Ritim ve Beslenme
Uyku ve Sirkadyen ritim enerji metabolizması için temel bileşendir. Uyku ve sirkadyen ritimde bozukluk yavaş yavaş obezite, diyabet gibi önemli sağlık sorunlarını oluşturmaktadır
PUBMED’ de 2010 yılında yapılan bir araştırmaya göre kalitesiz ve yetersiz uykudan sonra beslenmemiz şu şekilde etkilendiğini gözler önüne seriyor ;
- Besin tüketiminde ve atıştırmalıkların tüketiminde artış görülmesi
- Enerji içeriği daha yoğun olan besinlerin (rafine karbonhidratlar ve yağdan zengin gıdalar gibi) tercih edilmesinde artış
- Daha az sebze-meyve yedikleri
- Daha düzensiz öğün saatlerine sahip oldukları
- Gece geç yattıkları ve gece atıştırmalık tükettikleri için sabahları açlık hissetmedikleri ve bu nedenle kahvaltı öğününü atladıkları
- Yetersiz (yetişkinler için 8 saatten daha az) uykunun leptin(tokluk hormonu) düzeyini azalttığı ve grelin (açlık hormonu) düzeyini arttırdığı gözlenmiştir. Tersine yeterli uyku süresi ise dengeli bir diyet gibi sağlıklı davranışlarının oluşumuna katkı sağlamaktadır.
